Như chúng ta đã biết, hầu hết tất cả các loại cây trồng đều sinh trưởng và phát triển tốt nhất trên các loại đất màu mỡ, giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, không phải đất trồng ở đâu cũng có thể đáp ứng được điều kiện quan trọng này. Bằng chứng cho thấy là các vùng miền nước ta có rất nhiều loại đất trồng có kết cấu đất và thành phần khác nhau. Dưới đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại đất trồng cây và cách cải tạo mang đến hiệu quả tốt nhất.

Các loại đất trồng cây ở nước ta có gì đặc biệt?
Các loại đất trồng cây ở nước ta có gì đặc biệt?
  1. Đất pha cát

Ở nhiều vùng đồi núi ở nước ta thường bắt gặp loại đất pha cát, đặc điểm nhận biết loại đất này như sau:

  • Đất thô, ngoài đất có pha lẫn các hạt cát rời rạc khi sờ thấy sạn tay và không có độ kết dính cao
  • Tùy mức độ pha cát ít hay nhiều mà sẽ thấy sự chênh lệnh giữa lượng cát và đất
  • Thành phần cơ giới nhiều nhất là cát chiếm đến 80%, khoảng 20% còn lại là mùn và sét

Ưu, nhược điểm của đất pha cát cho trồng trọt:

  • Thành phần cát nhiều nên thấm hút nước nhanh
  • Không có độ kết dính đổi lại độ thoáng khí cao
  • Dễ cày bừa, làm tơi xốp đất
  • Độ kết dính kém dẫn đến khả năng giữ nước và giữ dinh dưỡng kém, đất ít màu mỡ, thoát nước nhanh nên dễ xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước cho cây trồng phát triển
  • Vi sinh vật có lợi không có môi trường sinh trưởng và hoạt động dẫn đến đất kém dinh dưỡng, nghèo mùn cho phân giải các chất hữu cơ quá nhanh

Biện pháp cải tạo đất pha cát:

  • Cày bữa, canh tác ở tầng đất sâu để cải thiện hàm lượng sét
  • Nên bón lót trước khi trồng cây để cải thiện dinh dưỡng cho đất, khi bón thúc thì vùi sâu và lấp đất kỹ
  • Có thể bón thêm bùn ao và tưới nước phù sa
Đất pha cát cần được cải tạo để cải thiện mức độ dinh dưỡng
Đất pha cát cần được cải tạo để cải thiện mức độ dinh dưỡng
  1. Đất sét

Ngược lại với đất pha cát, nhiều vùng miền nước ta còn gặp phải tình trạng đất sét nhiều gây trở ngại cho trồng trọt.

Đặc điểm của đất sét rất dễ phân biệt:

  • Đất có độ kết dính rất cao, khi tưới nước nhiều đất dẻo dính chặt vào nhau, khi khô hạn thì đất vón thành các cục rất cứng, khó canh tác
  • Thành phần cơ giới chủ yếu là sét chiếm đến 50- 80%, còn lại là cát, mùn

Ưu, nhược điểm trong trồng trọt:

  • Độ kết dính cao nên giữ nước lâu, duy trì được nhiệt độ và độ ẩm ổn định cho cây trồng
  • Tương tự, độ kết dính của đất sét cũng giữ được dinh dưỡng, phân cho cây trồng, khó bị rửa trôi dinh dưỡng nhưng kết cấu đất dính quá chặt nên cây cũng rất khó hấp thu được các chất dinh dưỡng thiết yếu này
  • Các chất hữu cơ phân giải chậm nên đất sét giàu dinh dưỡng hơn đất cát
  • Không có hệ thống thoát nước cây rất dễ bị ngập úng, thối và chết rễ
  • Cày bừa, canh tác rất tốn công sức, đất không có độ thoáng khí
  • Vào mùa khô hạn đất sét dễ xảy ra tình trạng nứt nẻ trên diện rộng, nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến đứt rễ cây

Biện pháp cải tạo:

  • Nên bón cát, thêm đất màu hay tưới nước phù sa thô để hỗ trợ thay đổi kết cấu đất
  • Nên bón vôi, phân hữu cơ như phân chuồng hoai mục hay phân xanh để cải tạo dinh dưỡng đất
  • Tránh trồng các loại cây trồng lấy củ trên đất sét cho năng suất và chất lượng kém
Đất sét cần được cải tạo để giảm đi độ kết dính và thoát nước tốt hơn
Đất sét cần được cải tạo để giảm đi độ kết dính và thoát nước tốt hơn
  1. Đất thịt

So với 2 loại đất kể trên thì đất thịt được xem là loại đất trồng lý tưởng nhất cho hầu hết các loại cây trồng với các đặc điểm:

  • Còn được gọi là đất mùn
  • Thành phần cơ giới có sự cân bằng với 30 – 50% mùn, cát dưới 50%, sét từ 7 – 27%
  • Tùy vào thành phần mùn mà người ta phân chia đất thịt nhẹ và đất thịt trung bình

Ưu điểm:

  • Thích hợp với hầu hết các loại cây trồng
  • Thành phần hạt cát lớn giúp làm tăng độ thoáng khí cho đất trồng đồng thời làm tăng khả năng thoát nước
  • Hạt sét nhỏ đóng vai trò kết dính các thành phần có trong đất trồng làm tăng khả năng giữ nước, duy trì độ ẩm và giữ dinh dưỡng cho đất màu mỡ
  • Mùn là thành phần trung gian giúp cát và sét phối trộn với nhau dễ dàng, giúp đất thêm giàu dinh dưỡng

Mục đích cuối cùng của việc cải tạo đất pha cát và đất sét chính là giúp chúng có các tính chất của đất thịt, cung cấp môi trường lý tưởng nhất cho mọi loại cây trồng phát triển.

Đất thịt giàu dinh dưỡng là loại đất thích hợp nhất cho các loại cây trồng
Đất thịt giàu dinh dưỡng là loại đất thích hợp nhất cho các loại cây trồng

Như vậy, có thể thấy ở nước ta có nhiều loại đất trồng với thành phần cơ giới và tính chất khác nhau, đôi khi không thích hợp cho trồng trọt. Vì vậy, điều mà bạn cần làm chính là nhận biết đúng loại đất và áp dụng hợp lý các biện pháp cải tạo. Chúc bạn sớm có những vườn cây hoàn hảo cho năng suất và chất lượng cao nhất!